Görme Testi Için Çaliştirma

Genel uygulamadan farklı olarak, erken müdahale çalışması, kreşlerde ve evde görme keskinliğini derecesini tanıma testleri ile erken yaşlarda ölçebiliriz. Bu çalışmalarda çocuk isimlendirme veya eşleştirmeyi kullanabilir, bu nedenle çocuğun eğitilmesi lazımdır.

Eş ve farklı kavramlarının öğretilmesi

LEA pazılı 1) temel renklerin kolayca eşleştirilmesi 2) sembol olarak kullanılan şekillerin eşleştirilmesi amacı ile tasarlanmıştır. Renkleri eşleştirmeyi, şekilleri eşleştirmeden önce öğreniriz. Pazıl ile oynarken ve renkleri eşleştirirken, çocuk aynı zamanda şekilleri de öğrenir. Bu oyun esnasında el-göz koordinasyonu, tahtayı 90 ve 180 derece döndürerek görsel ve motor hafızayı da test edebilirsiniz. Ayrıca pazıl tahtası 90 derece döndürüldüğünde , çocuğun elma ve evi yerleştirirken kullandığı stratejiyi de izlersiniz.

Öncelikli olarak çocuk başka bir çocuğu oynarken izleyebilir veya siz, pazıl parçalarını oyuntudan çıkarırken sizi izleyebilir. Çocuk çok küçük ise ilgisini çekmek için işlemi defalarca tekrarlamanız gerekebilir. Sonrasında çocuk pazıl parçalarını yakalayıp, tahtadaki yerlerine yerleştirecektir.

Figür 1.

Figür1. Pazıl çocuğa gösterilir. Resimde görülen kız, ilkin +6 dpt gözlüğünü almadan birkaç hafta önce çalıştırrılmaya başlandı. Böyle bir durumda gözlerin kırma dereceleri eşit mi?, gözlerden birisi tembelleşmeye başlıyor mu? Bilmek lazımdır.

Figür 2.

Figür 2 A ve B. Şekillerden en kolay olanı ile başlanır ve daire pazıl tahtanın ortasına konarak, çocuk yerine yerleştirmesi konusunda cesaretlendirilir. Pazıl yerine yerleştirilince, sakin ve olumlu davranılır ve pazılın doğru yerleştirildiği pazılın renginin oyuntu ile aynı renk olduğu belirtilir (alkışlama yapılmaz). Daha sonra daire pazıl dışarı alınır ve kare pazıl çocuğa verilmek üzere tahtanın ortasına konur.

Başlangıçta "ev" ve "elma", pazıl tahtasının olduğu yönde pazıl tahtasının ortasına konur. Çocuk bunlarla oynadıktan sonra aksi yönda pazıl tahtasının üzerine konur ve çocuğun gerekli döndürme hareketini yapıp yapmadığı izlenir. Eğer bu el-göz koordinasyonu zor ise, doğru pozisyonlamayı, pazılı döndürerek siz, kısaca çocuğa gösterebilirsiniz. (‘Ben, şimdi bu pazılı doğru yerleştirmek için böyle döndürmeliyim’.) El dödürmesini kavramak çocuk için zor olabilir. Defalarca göstermek gerekebilir.

Figür 3.

Figür 3. Renkli kısımda oynama öğrenildikten sonra , çocuk kendisi çevirmez ise, siyah-beyaz taraf çevrilir. Sıklıkla çocuklar pazılların renkli bölümde ki yerlerini ezberlerler. 2 yaşında bir çocuğa pazılı verdiğinizde tipik olarak pazıl tahtasının renkli kısmını çevirip, pazılı oraya yerleştirmeye çalışacaktır.

Sonraki gelişim basamağı daha zordur, haftalar, aylar hatta yıllar alabilir. Resmin, cisimlerin üç boyutlu benzeri olduğunu anlamak iyi bilinen cisimlerin defalarca resimlerinin çizilmesini (in English) gerektirebilir.

Figür 4.

Figür 4. Daha sonra ki basamak çocuğun somut şekli, resmi ile ilişkilendirip, önce pazılı resimin üzerine yerleştirmek, daha sonra giderek küçülen resimlerin üzerine yerleştirmesini sağlamaktır. Bu resimler sizin tarafınızdan çizilebilir veya tek sembollü flaş kartlar kullanılabilir.

Çocuk başka yere bakarken, pazıl tahtası 90 ve 180 derece döndürülebilir. Bir sonraki pazıl tahtanın ortasına konduğunda, çocuk genelde pazılı daha önca ki yerine yerleştirmeye çalışacaktır. Bu amaçla hareketi esnasında değişikliği fark edince duraklar, şaşırır ve tahtanın döndürülüp, yeni yeri bulduğunda sevinir. Böylece çocuğun el-göz koordinasyonu ve uzaysal hafızası hakkında bilgi sahibi olursunuz. Resimler pazıl parçalarından büyük ise yerleştirme daha kolaydır. Görme testleri ile birlikte yollanan kart eşleştirme için kullanılabilir.

Figür 5.

Figür 5. Pazıl parçalarını büyük şekillerle eşleştirme başarılı olunca giderek küçülen  resimlerle eşleştirme istenir. Bu küçük resimler çocuk bakarken çizilebilir veya tek sembol kart kullanılabilir. Sembollerin küçük resimlerine bakmaya alışınca oyun kartları tek sembollerle görmeyi ölçmek için kullanılabilir. Bu ölçüm çizgisel testlere göre daha kolaydır çünkü sembollerin etrafında şaşırtıcı başka semboller yoktur. Tek sembollerle yakın görme ölçülünce, test sonuçlarına uygulanan test yönteminin adı yazılır böylece çizgi testi ile değerlendirme yapılmadığı bilinir.

Figür 6.

Her gözün tek tek ölçümü diğer gözün kapatılmasını gerektirir. Bu amaçla değişik kapamalar vardır. Çocuğun gözlüğü var ise, ince kağıt mendiller üçgen şekline sokularak kapama yapılabilinir.

Resmin üç boyutlu cisimleri temsil ettiğini öğretmek amacıyla, iyi bilinen cisimlerin. oyuncakların resimlerini çizerek anlatmak zaman alabilir. Eğer resim pazıldan büyük ise resmin kenarı pazıldan dışarıda olduğu için anlamak kolaydır. LEA görme testleri ile gelen kartlar bu amaçla kullanılabilir. Cismin resminin cismi temsil ettiğini öğrenmek haftalar, aylar yıllar alabilir

Figür 7.

Figür 7. Siyah-beyaz tarafı çevirirken çocuk, renkli tarafı çevirmek isteyebilir bu şekilde siyah-beyaz taraf ile oynamak istemediğini göstermektedir.

İki yaşında bir çocuk tipik olarak renkli tarafı çevirir ve o tarafta pazıl nereye yerleştireceğini düşünür.

Testi uygulamada, iletişim açısından yaş grupları arasında çok farklılıklar vardır. Eşleştirme en erken cevaptır. ‘Eş‘ kavramı, bir yaşın sonuna doğru, tipik gelişen çocuklarda, renklere göre cisimleri gruplandıran oyunları oynamışlar ise öncelikle renkler için gelişir. Bu çalışma gruplara ayırmayı öğretir ki bu görme sisteminin tipik bir işlevidir. Bu yaklaşımla 13 aylıkdan itibaren binoküler görme keskinliği değerlendirilebilinir.

Eğer çocuk şekilleri isimleri ile söyler ise, bu şekilde çalıştırılmalıdır. İsimle söyleme, hastanedeki muayeneyi kısaltır. Verilen her ad kabul edilmeli, doğru söylenmesi için zorlanmamalıdır. Nasıl adlandıracağını söyleme de çocuk zorlanır ise değişik iki alternatif çocuğa sorulabilinir (‘Biz bu gün bu pazıla pencere mi diyelim Televizyonmu?’) Kareye tuğla derse olumsuz tavır takınmamalıdır.

Küçük çocuklar ve gelişim geriliği olan çocukların değerlendirilmesinde çocuğun alışık olduğu kelimeleri kullanmalıyız. Mümkün ise çocuğun ailesinin veya terapistinin dialektini konuşun. Bazen pazılı ebeveyne verip çocuğu oynatmasını istemek yararlıdır. Bir çok çocuk, , hastane koşullarında önce kendilerine iyi davranan ama sonra canlarını acıtan insanlar nedeni ile bir sonraki gelişecek hadiseden korkabilirler.

Alıştırma ve incelemeler haftalar, aylar alabileceği için, bu koşullar çocuğun normal oyun süresi içinde yapılmalıdır. Çocuğun davranışlarını yorumlamak, bakımını üstlenenler için zor olabilir. Bu nedenle video çekimleri ve görme terapistlerinin bunları yorumlaması aile için çok eğiticidir.

Tercüme: Doç. Dr.Nazan Baykan