Görsel algı testleri

Görme keskinliği testleri, primer görme korteksi (V1) ve alt temporal lobda görsel bilgi analizini gerektiren ve tanımaya dayalı testlerdir. Görsel bilginin primer analizinde temporal lob, ön akım (ventral stream VS) veya görsel  bağlantı korteksine giden görme yollarında hasar olabilir. Görsel şekil algısında ki bu değişiklikler çocuklarda değerlendirilebilir. Eğer bu lezyon paryetal görme fonksiyonlarında ise  el-göz koordinasyonu (esasta görme- el hareketi işbirliği) etkilenir. Daha çok öğrenmek isteyenler için görme yolları ve işlevleri hakkında kısa özete (in English) bakabilirler.

Dikdörtgen oyunundaki dikdörtgenler, yetişkin nöropsikolojisinde çizgilerin uzunluklarını test etmede kullanılan Efron dikdörtgenlerinin benzeridir. Her dikdörtgenin toplam alanı eşit olduğu için parlaklıkdan istifade ederek büyüklüğü söylemek mümkün değildir. Dikdörtgenler çocuğun şekilleri büyüklüklerini algılamalarını test eder.

Görsel bilgi ile çocuk, dikdörtgenlerde ki büyüklük- küçüklülük farkını algılayamaz ise, dokunma ve haptik becerileri ile bu kavram, bu dikdörtgenlerle çocuğa öğretilebilir.( Haptik tanımlaması bilinemeyeceği için açıklamakta yarar var. (Haptik kelimesi ile elimiz ve bedenimiz ile büyüklüğü anlamayı kast ediyoruz.). Bu amaçla iki farklı büyüklükteki dikdörtgenler yanyana masaya konur. Birinin diğerinin dışına taştığı çocuğa söylenir. Bu daha büyük, diğeri ise daha küçüktür. Çocuk bunu halen görsel olarak algılamıyor ve haptik becerileri kullanıyor ise  çocukta büyüklükleri algılama da sorun olabilir.

Böyle bir durumda çocuğun dikdörtgenleri nasıl  kavradığı izlenmelidir. Çocuğa tek tek dikdörtgenleri alması söylenir. Eğer çocuk başparmak ve işaret parmağını dikdörtgeni yakalayacak kadar uygunlukta açıyor ise paryetal lob fonksiyonu işlevseldir ancak görsel bilgi temporal lob da algılanmıyor demektir.

Posta kutusu oyunu, çocuğun çizgilerin yönünü algılamasını değerlendirmede kullanılır. Yandaki resimde görüldüğü gibi çocuk yarığa uygun şekilde kartı yönlendirmektedir. Çocuk yarığın yönünü ve uzaysal konumlanmasını fark etmektedir. Bazı çocuklar bunu başaramaz ancak kart postalaması istenince yarıklı kartona değerek doğru yönlendirebilirler. Bu durumda el hareketi için paryetal görsel bilgi vardır ancak inferotemporal lobda(ventral stream, ön akım) algılanmamaktadır.

Heidi yüz ifadeleri görme bozukluğu olan çocuklarda yüz ifadelerini öğretmede ve yüksek ve düşük kontrasd da algılayıp algılayamadıklarını test etmede kullanılır. Beyin hasarlı çocuklarda gerçekte yüz ifadelerini algılamalarına rağmen, bu resimlerde tanıyamayabilirler.

Yukardaki test koşulları, olgunun hikayesinin dikkatli alınması veçocuğun günlük işlevleri yapma becerieleri izlenerek tamamlanmalıdır. Tutarsız bir tablo oluştuğunda , bazı işlevlerde çocuk başarılı, benzer zorlukdaki işlerde başarısız olursa,‘Çocuğun test koşullarını anlamadığı’ hükmüne varmadan önce çocuğun görsel bilgiyi yorumlaması detalı olarak değerlendirilmelidir. Görsel bilgiyi yorumlayamıyorsa , görev farklı şekilde sunulmalıdır.

Daha fazla bilgi için Introduction to the Lea Tests for Cognitive Vision (in English).

Tercüme: Doç. Dr.Nazan Baykan