Lea 3-D pazıl, ellerinde problem olan küçük çocuklar ve erişkinlerin çalıştırılması ve eğitimi için oluşturulmuştur. Pazıl aynı zamanda beyin hasarlı çocukların nörofizyolojik değerlendirmesinde de yararlıdır. Eğer çocuk pazıl cisimlerini yakalayamıyorsa, kutu içinde olan şampanya mantarı şeklinde bir cisimle çalıştırılabilir (#251650) . Mantarın altına düz bir mıknatıs takarak, çocuğun mantar aracı ile pazıl parçalarını oynatması sağlanır.

İnfantları ve küçük çocukları oyun ile eğitimin amacı, görme keskinliğinin ölçümünde bu eğitim oyuncağı ile benzer/farklı ayırımını öğreterek değerlendirmenin kolaylaştırılmasıdır.

Çocuk, benzer/farklı kavramlarını renkleri ve şekilleri ayırt ederek öğrenirken, yaşına uygun bir pazıl, çocuğu görme değerlendirmesine de hazırlar. LEA3-D pazılı, kitap gibi rafta tutulup özel oyun aktivitesi kapsamında oynanmalıdır.

Video 1	Video 2	Video 3

Video 4	Video 5	Video 6

Motor gelişim gecikmesi olan çocukların, LEA 3-D pazılı, görme keskinliğini ölçebileceğimiz kadar  öğrenmeleri çok uzun zaman alabilir.

10-11 aylık çocuklar pazıl parçalarını ağızlarına alabilir veya birbirlerine vurabilirler. Bu zamanda sadece yuvarlak ve kare parçalar verilmelidir. Daha sonraki dönemde pazıl parçalarını ve gövdesini atma döneminde de  bu parçalar verilmelidir. İşitsel boşluğun gelişiminde fırlatma alışkanlığı çocuk gelişiminde  tanımlanan bir safhadır. Tahta ağır olduğu için, güçlü atılırsa bir şeyleri kırabilir. Bu nedenle çocuk izlenmeli, mümkünse atılan gövde havada yakalanmalıdır.

Daha sonraki basamakta çocuk, pazıl  gövdesinde ki boşluları tanır. Tesadüfen mavi  yuvarlağı, mavi boşluğa, turuncu kareyi turuncu boşluğa koyabilir. Çocuk bunu tekrarlayıp yoğun ilgi ile oynadığında elma ve ev pazıl parçaları da çocuğa tanıtılmalıdır. Bu parçalar yuvarlak ve kareye göre daha gelişmiş motor beceriler, yönelim farkındalığı  gerektirir.

Çocuk her 4 renkli parçayı da yerine koymayı öğrendikten sonra, pazılın siyah-beyaz yüzünde kare ve yuvarlak parçalar ile çalışmalara devam edilir. Siyah-beyaz yüzde her parçayı  boşluklara yerleştirmeyi öğrendiğin de cisimleri temsil eden resimleri öğretmek amacı ile şekillerin etrafından çizilerek çalışmalara başlanır. Bu resimler çocukla çalışılır ve çisimler şekillerin üzerine yerleştirilir. Çocuk pazıl parçalarını resimlerin üzerine yerleştirdiğinde, pazıl şekillerinin daha küçük eşleri ile çocuk tanıştırılır. Çocuk küçük şekiller üzerine pazıları yerleştirdiğinde artık LEA oyun kartları veya uzak için LEA sembolleri ile muayeneye hazırdır.(#250600 veya#252700). Bu gelişme genelde 18 ay ile 24 ay arasında olur ki bu dönem alışılmış, ölçüm döneminden bir sene daha öncedir.

Benzer/farklı  kavram çalışmaların da görme engelli infantların habilitasyonu ile görme ve ilave engelli çocukların değerlendirmesinde de  benzer yöntemler uygulanır. Beyin hasarı sonrası görme engelli olan çocuklar renkleri çabuk eşleştirirler, ancak şekilleri öğrenmede zorlanabilirler, geometrik şekil algı güçlüğü ile hiç öğrenmeme de olabilir. Bazı çocuklar siyah-beyaz şekilleri yarım saatte öğrenebilir, oyun biter bitmez unutabilirler. Bu çocuklarda uzun süreli hafıza kaybı vardır.

>Oyun sırasında ego-santrik boşlukta oryantasyon, ve göz el koordianssyonu da incelenir. Çocuk pazılı boşluğa sığdıracak şekilde döndüremez. Böyle bir durumda çocuğun değerlendirme de motor problemi mi var, görsel geri tepkime mi yok veya yavaş performans mı var araştırılır.

Kavramsal görme problemlerinin  tanısında videolar çok faydalı  olduğu için, CD de beyin hasarlı çocukların çalışmalarından değişik kesitler toplanmıştır. Beyin hasarlı çocuklarda, videolar da, eşleştirme oyunu sırasında  değişik çevaplar izlenmektedir. B u videoların izlenmesi, terapistler, özel eğitimcilerin gelişimine katkıda bulunur.

Test etmede yöntemler

• Pazıl tahtasının renkli tarafından ve renkli şekillerle başlayın . Çocuk daha önce pazıl ile tanışmadı ise , yuvarlak parçayı boşluğa yerleştir. Anne ile sohbet et ve çocuğu izleyin. Çocuğa pazıl tahtası ve pazılı izlemesi için süre verin. Pazılı yerleştirmekten bahis etmeyin. Eğer çocuk yuvarlağı boşluğa yerleştirir ise ‘tamam’ de, fazla bir şey söyleme. Yuvarlak pazılı al ve kare pazılı tahtanın ortasına koy.  Bunu da yerleştirir ise önce ‘elma’ daha sonra ‘ev’ şeklin deki pazılı ver ve ’bunlar nereye girecek?’ diye sorun.
  
  
• Daha büyük çocuklarla oynarken çocuk hepsini yerleştirir ise, ‘daha önce sen bunla oynadın mı? ‘ diye sorun.
  
  
• Çocuk pazıları yerleştirir iken el-göz koordinasyonunu ve yerleştirmek için pazılı döndürmesini ve tanımak için dokunmayı kullanıp kullanmadığını inceleyin.
  
  
• Çocukta motor problemler yoğunlukta ise önce pazıl ile defalarca oynayın. Böylece çocuk dokunarak, pazıla bakmadan, görsel hafızasını kullanarak yerleştirme yapabilir.
  
  
• Çocuk cisimleri yerleştiremiyor ise, pazıl ile daha oynamaya ve öğrenmeye ihtiyacı olabilir. Başka bir çocuğun oynamasını izlemek, öğrenmesi ve tanıması amacı ile daha iyi olabilir.
  
  
• Çocuk renkli kısmı çalıştıktan sonra, siyah-beyaz taraf döndürülerek, yerleştirmesi istenir. Bu durumda’ bu oyunun bu tarafı da var’ diyebilirsiniz. Çocuk pazılın renkli tarafını çevirip, istenen boşluğa, belki de görsel hafızasını kullanarak pazılı yerleştirebilir. Bunu önlemek için çocuk öbür parçaya uzandığında pazıl tahtasını 180 derece çeviriniz.

Çocuğun,  problem çözme becerilerini tespit için, oyun esnasında kameraya kayıt edilmelidir. Çalışmayı bozmasın diye tripodu uzağa koymada ve çocuğun yüzü ile ellerini görüntülemek için geniş açı almada yarar vardır. Kamera gürültüsü için soft müzik kullanılabilir. Kamerayı, çocuğun arkasında bir TV ye bağlayamıyorsanız, çocuğun görüntü alanı dışına çıkmasını engelleyin.

Çocuk renkli pazılları yerleştirip, siyah beyaz pazılları yerleştirmede başarısız ise LEA Pazıl, bilgisayar oyununu oynayabilirsiniz Böylece renklerle mi, şekille mi tanıdığını kavrayabilirsiniz.Çocuğun, bilgisayar oyunun da eşleşme yapabilmesi için rengi değil şekli algılaması lazımdır

Pazıl tahtasının özel kullanımı

Lea pazıl tahtası cevap anahtarı olarak kullanılabilir. Çocuk taktil bilgiyi kullanarak, teste odaklanabilir.

Yukarıda, beyaz bir karton ile bir sıra kapatılmıştır ve kartonun üzerindeki sıradan parmağımızla göstererek çocuğun odaklanması sağlanır. Bu güçlükler çocuğun önce tek kelimeleri, bilgisayar ekranındaki kelimeleri ve zamanla kısa cümleleri okumaya başlaması gerektiğinin göstergesidir.

Çocukların görsel bilgiyi desteklemek için taktil (Dokunsal) ve haptik bilgiyi ne derece ve ne sıklıkla kullandığını izlemeliyiz. Taktil bilgilenme o denli hızlı ve yumuşakdır ki kolayca gözden kaçırabiliriz. Kısa video taktil olarak şekil tanımayı göstermektedir.

Eğer çocuğun ellerini izlemeye alışık değil isek belirgin olarak çocuğun bu amaçla ellerini kullanımını gözden kaçırabiliriz. Videoyu izleyin.

[ Uygulamalar ]

Tercüme: Doç. Dr.Nazan Baykan